'Wat zou jij doen als het jouw dier was?’ Die vraag krijg ik als dierenarts ontzettend vaak wanneer eigenaren twijfelen over bijvoorbeeld een euthanasie. Ik wou dat ik deze vraag kon beantwoorden, maar feit blijft dat ik niet in exact dezelfde situatie sta als de baasjes. Plus bij de dierenarts krijg je meestal geen goed beeld van hoe een dier zich nu echt voelt. Ik kan echter wel advies geven en helpen de juiste keuze te maken voor wanneer een euthanasie gerechtvaardigd is.
Wanneer lijdt een dier?
Om te weten wat lijden is, moeten we dit eerst definiëren. In 1965 zijn hier door een commissie een vijftal vrijheden voor dieren opgesteld. Die kunnen we ook gebruiken om naar ons eigen huisdier te kijken.
Dieren moeten vrij zijn:
Ons streven voor onze huisdieren is om deze vijf punten te voorkomen. Wanneer een dier ziek is, brengen we ze naar de dierenarts en worden ze hopelijk weer snel beter. Wanneer een dier echter niet meer beter gaat worden en onder deze vijf vrijheden gaat lijden, is het tijd om na te denken over euthanasie.
Wanneer baasjes bij mij in de spreekkamer aangeven dat ‘een dier echt wel oud aan het worden is’, is er daarom meestal wel wat aan de hand. Zo kunnen ze bijvoorbeeld gewrichtsslijtage (artrose) ontwikkelen en kreupel lopen en hier pijn van ervaren. Oudere dieren die snel mager worden, hebben meestal altijd een onderliggende ziekte.
Wat belangrijk is om te beseffen, is dat ouderdom geen ziekte is. Als je zelf oud wordt, wil je ook niet dat je ineens heel slecht loopt door pijn, niet meer uit je bed kan komen, enorm afvalt en je niet lekker voelt. Dan ga je zelf ook naar de huisarts. Zowel voor mensen als voor dieren is het belangrijk dat bij het ouder worden je nog steeds vrij bent van bovenstaande punten.
Het is bij dieren met een terminale ziekte belangrijk om ze goed in de gaten te houden. Wanneer dieren heel snel veel afvallen of slecht tot niet eten of drinken, is dat een teken dat het niet goed gaat. Het lijden komt dan snel dichterbij. In dit soort gevallen ben ik altijd liever te vroeg dan te laat. Want euthanasie pleeg ik om lijden te voorkomen, en liever niet om lijden te stoppen want dan ben je te laat. En dan blijft het baasje met spijt achter.
Heel vaak hoor ik dat eigenaren aangeven dat ze de hond of kat liever dood in het mandje hadden gevonden. Helaas zien we dat bijna nooit acuut gebeuren. Je kan alleen aan een acute hartstilstand komen te overlijden. Het wachten tot een dier overlijd gaat altijd gepaard met veel leed bij zowel het dier als het baasje om dit aan te zien. Zolang het hartje namelijk blijft kloppen, gaat het lichaam door. Dat is immers gemaakt om te overleven.
Wat belangrijk is, is om bij terminale en oudere patiënten met elkaar een afspraak te maken over wanneer de euthanasie moet plaats vinden en je daaraan te houden. Als een hond bijvoorbeeld zijn dagelijkse rondje niet meer vol kan houden ondanks alle pijnstilling, is het tijd voor euthanasie. Of wanneer de kat niet meer eet en niet meer reageert op medicatie hiervoor. Het blijven afvallen is ook een goede graadmeter. Spreek een gewicht af waarbij de grens is bereikt.
Een euthanasie is voor een dier alleen een prik. Dit kan bij de dierenarts plaatsvinden of in de thuis omgeving. Het in slaap vallen en het laten stoppen van het hartje, maken zij zelf niet mee. Vaak is het ons eigen verdriet waar we heel erg tegenop zien. Maar dat verdriet blijft en wordt alleen maar erger wanneer een dier gaat lijden. En dan blijft het baasje achter met spijt.
Hoe gaat een euthanasie in zijn werk?
Bij een euthanasie wordt een dier eerst onder narcose gebracht om vervolgens een overdosis aan slaapmiddel te geven waardoor het hartje stopt. Het onder narcose brengen, kan op verschillende manieren. Dit kan via een prikje in de spier of via de ader met een braunule. De manier om narcose te geven, hangt heel erg af van het dier zelf. Zijn ze heel erg wiebelig of hebben ze slecht ingevallen vaten, dan is het lastig om een braunule te zetten en kies je sneller voor een prik in de bil. Zijn ze heel rustig, kan een braunule rustig gezet worden.
Door de narcose zal het dier binnen ongeveer 5 - 10 minuten langzaam slapper worden. Ze blijven gewoon ademen. De oogjes blijven meestal open staan. Maar wanneer ze niet meer reageren, weten we dat ze heel diep slapen en buiten bewustzijn zijn.
Wanneer ze buiten bewustzijn zijn, geven we een tweede middel. Dat kan via een braunule gegeven worden maar ook in het buikje of in de borstkas. Deze tweede prik merken ze niks meer van wanneer dit gedaan wordt. In het lichaam wordt langzaam de overdosis aan slaapmiddel opgenomen. Daardoor wordt de zuurstof uit de cellen gehaald. Je kan merken dat je huisdier in het begin wat sneller gaat ademen, wat daarna overgaat in oppervlakkig ademen en zelfs het stoppen met ademen. Soms stoppen ze al na 5 minuten met ademen. Maar, wanneer er een slechte vocht balans is, kan dat wel veel langer duren. Soms geven we daarom iets meer middel bij of op een andere plek.
Sommige dieren geven op het einde nog een paar diepe zuchten, laten wat plas of ontlasting lopen of trillen wat in de pootjes na. Hier merken ze helemaal niets van. Wanneer de hersenen geen signalen meer krijgen, worden de pupillen heel groot. Het huisdier is dan ‘hersendood’. De dierenarts zal luisteren of het hartje gestopt is. Heel soms trilt dit nog een klein beetje na en zal de dierenarts nog een tweede keer luisteren. Wanneer er niets te horen is, is het dier overleden.
Wat zijn de opties na het overlijden?
Wanneer een dier overleden is, zijn er verschillende opties. Zo kun je je dier meenemen om zelf ergens te begraven. Ook zijn er officieel begraafplaatsen in Nederland. De meeste mensen kiezen voor crematie. Een dier kan individueel of met andere dieren gecremeerd worden. De as kan retour in bijvoorbeeld een strooikokertje, bamboe etuitje om te begraven of in een urn of sieraad. Ook kan je vaak nog een pootafdrukje laten maken.
Wanneer je bovenstaande opties niet wilt, is destructie nog een optie. Hierbij wordt een dier niet gecremeerd maar verwerkt tot energie.
Twijfel je over euthanasie? Neem dan gerust contact met ons op. Wij zullen je een eerlijk advies geven hierin. Wij bieden ook de mogelijkheid aan om thuis eventueel een euthanasie te laten verrichten door 1 van onze dierenartsen.
Veel sterkte met de beslissing.
